کاشی ستون مسجد یکی از متریال های اصیل و برجسته معماری اسلامی است که نه تنها جنبه تزیینی دارد، بلکه نمایانگر معنویت و روح هنر اسلامی نیز هست. این کاشی‌ها با طرح‌های هندسی، نقوش اسلیمی و رنگ‌های چشم‌نواز، فضایی آرامش بخش و الهام بخش ایجاد می‌کنند که به عبادت‌کنندگان حس نزدیک تر شدن به خدا می بخشد. در معماری سنتی ایران ستون‌های کاشی‌کاری شده، نه‌تنها استحکام بنا را تضمین می‌کنند، بلکه به‌عنوان عنصری هنری در تلفیق زیبایی و کارکرد، جایگاه ویژه‌ای دارند.
این نوع کاشی‌کاری با ترکیبی از مهارت، دقت و ذوق هنری، جلوه‌ای بی‌نظیر به مساجد می‌بخشد و نمادی از شکوه فرهنگ و تمدن اسلامی به شمار می‌آید. در ادامه این مطلب به بررسی کاشی ستون مسجد خواهیم پرداخت و در آخر بزرگ ترین تولید کننده این متریال را به شما معرفی خواهیم کرد.
استفاده از کاشی در تزئین ستون مسجد
استفاده از کاشی در تزئین ستون مسجدکاشی مسجد در معماری ایرانی و اسلامی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. همانطور که بخش‌های مهم و اصلی مسجد مانند: محراب، صحن و درب نیاز به تزیین و کاشی‌کاری دارد، ستون نیز قسمتی زیبا و جذاب است که تزیین آن موجب زیبایی فضای داخلی مسجد می‌شود. اغلب به دلیل قرارگرفتن ستون در بیشتر نقاط مسجد و روبرو شدن مستقیم افراد با آن، زیبایی آن از هر سو خوشایند، زیبا و دلچسب خواهد بود.
ستون مساجد با توجه به نقشه بنا و سازه و محل قرار گرفتن آن دارای شکل‌های گوناگونی است. ستون‌های وسط مسجد و اماکن متبرکه بیشتر به شکل مربع و دایره‌ای ساخته می‌شوند. کاشی ستون مسجد به دو روش سفارشی یا دست‌ساز و آماده یا شابلونی روانه بازار می‌گردد.
در ستون مساجد از چه نوع کاشی‌هایی استفاده می‌شود؟
در ستون مساجد از چه نوع کاشی‌هایی استفاده می‌شود؟در ستون‌های مساجد از کاشی‌هایی استفاده می‌شود که هم جنبه تزئینی دارند و هم به دوام و استحکام سازه کمک زیادی می‌کنند. نوع کاشی‌ها به سبک معماری مسجد، دوره تاریخی و موقعیت جغرافیایی بستگی دارد. اغلب کاشی ستون مسجد مزین به نقوش چشم‌نوازی مانند: طرح‌های سنتی، آیات قرآنی و طرح‌های آماده هستند. حاشیه ستون مساجد دارای طرح آجر 3 سانتی بسیار زیبایی است که به شکل کاملا خلاقانه و استادانه نصب شده‌اند. کاشی ستون مسجد در بیشتر نمونه‌ها دارای عرض 40 و 50 سانتی متر هستند اگر دقت کرده باشید، بر روی ستون مساجد تزئینات بسیار غنی با نقش های گل و بوته اسلیمی به چشم می‌خورد.
رنگ‌های به کار رفته در نقوش کاشی ستون مسجد شامل: سفید، مشکی، قرمز، زرد، سبز، آبی، قهوه ای روشن و تیره، فیروزه‌ای و طیف‌های مختلفی است و این رنگ‌ها به وفور در کاشی‌های ستون دیده می‌شوند. در کنار این کاشی‌های تزئینی، از خوشنویسی آیات، اسماء جلاله، عبارات قرانی نیز در ستون مساجد و حسینیه ها استفاده می‌شود. فرم ها و صورت های ستون اغلب مساجد سرشار از رمزها و رازهای عمیق هستند که ریشه در اعتقادات و سنت و مفاهیم دینی ما دارند.
متریال های مختلف ستون مسجد
متریال های مختلف ستون مسجددر قسمت ستون مساجد از متریال های بسیار مختلفی استفاده می شود که در این بخش به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
کاشی معرق
از مهم‌ترین و هنری‌ترین نوع کاشی‌ها در ستون مساجد، کاشی معرق است که جلوه، رنگ، چینش و زیبایی خاصی دارند. این کاشی ستون مسجد با استفاده از قطعات کوچک کاشی که به صورت دستی کنار هم قرار می‌گیرند، نقوش اسلامی و هندسی بسیار زیبایی ایجاد می‌کنند. کاشی معرق سنتی از دوران قدیم تا کنون به عنوان روشی برای زیبا سازی و جذابیت بخشی به بنا مورد بهره برداری قرار می‌گیرد. این کاشی ستون مسجد بیشتر در مساجد قدیمی مثل مساجد دوران صفویه و تیموری به کار گرفته شده‌اند.
کاشی خشتی یا ساده
کاشی خشتی بیشتر به شکل مربع یا مستطیل است و این نام به طور کلی به فرم چهارگوش کاشی محصول دلالت دارد، البته کاشی‌های شش ضلعی، مثلثی و فرم‌های دیگر که در یک سطح یا مجموعه قالب یکسانی داشت باشند، کاشی خشتی به شمار می‌آیند. این نوع کاشی بیشتر برای ستون‌های جانبی یا مساجدی که تزئینات ساده‌تری دارند به‌کار می‌رود.
کاشی هفت‌رنگ
کاشی هفترنگکاشی های هفت‌رنگ نمونه ای از مشهور ترین کاشی های سنتی ایرانی هستند که به دلیل تنوع رنگ ها و طرح های زیبا شهرت بسیار زیادی دارند. این کاشی ها به دلیل استفاده از هفت رنگ اصلی مانند: سفید، زرد، سیاه، سبز، فیروزه‌ای، قرمز و آبی معروف هستند که به ترکیب رنگ های جذاب و چشم نوار منجر می‌شود. کاشی های هفت‌رنگ بیشتر دارای طرح های متنوع و پیچیده از جمله نقوش گیاهی، هندسی، مناظر طبیعی، گل و بوته، و نقش‌های اسلیمی هستند.
این کاشی‌ها همواره به شکل مربع یا مستطیل ساخته می‌شوند، اما ممکن است در اشکال دیگری بر حسب سفارش مشتریان تولید شوند. کاشی‌های خوش نقش و نگار هفت رنگ معمولاً در ستون‌های مساجد دوران قاجار و برخی مساجد جدید به کار گرفته می‌شوند.
کاشی برجسته
کاشی ستون مسجد به شکل برجسته دارای نمایی بسیار شیک، جذاب و چشم‌نوار است. کاشی‌هایی که با طرح‌های متفاوت برای زیبایی هر جه ببشتر در ستون‌های مساجد کار می‌شوند. کاشی برجسته بیشتر در معماری معاصر و بازسازی‌ها مساجد و اماکن متبرکه دیده می‌شود.
کاشی گره
لفظ گره در کاشی کاری به معنای به کار گرفتن یک الگو از شکل‌های مختلف هندسی است. زمانی که هنرمندان تولید کننده کاشی از چند شکل هندسی با نظم و ترتیب آراسته و قرینه برای طراحی‌های خود استفاده کنند، گره چینی را با خلاقیت تمام ساخته‌اند. این نوع هنر ورزی با گره‌های ریز و درشت هنرمندان جلوه، زیبایی، درخشش و جذابیت بسیار خاصی به کاشی ستون مسجد می‌بخشد.
سخن پایانی
سخن پایانیکاشی ستون مسجد نه تنها جزئی از هنر اسلامی و ایرانی است، بلکه هویتی ویژه به معماری مذهبی می بخشند. این کاشی‌ها با ترکیب طرح های هندسی، گل و بوته های زیبا، و آیات قرآن، بیانگر روح معنویت و هنر اصیل هستند. انتخاب کاشی مناسب برای ستون ها، علاوه بر تأمین زیبایی ظاهری، دوام و استحکام ستون را نیز ضمانت می‌کند. ستون‌های مزین به کاشی، تجلی بخش عظمت و جلال مساجد بی نظیر اسلامی بوده و پیام آور ترکیب هنر و معنویت در معماری اسلامی هستند. به همین دلیل ستون هر مسجد داستانی منحصر به فرد از تاریخ، معماری، فرهنگ و ایمان را در طرح و رنگ کاشی‌هایش به تصویر می‌کشد.
به عنوان یک معمار با تجربه، وظیفه خودم میدونم که تجربیاتم رو در اختیار عزیزانی که به این حوزه علاقه دارند قرار بدم و در این مسیر راهنماییشون کنم.
بدون دیدگاه