نقاشی سقف مسجد
نقاشی سقف سنتی یکی از زیبا ترین و اصیل ترین هنر های ایرانی است که با خطوط پیچیده، رنگ های زنده و طرح های متنوع و زیبا در فضاهای مختلف تکمیل میشود. یکی از مهم ترین کاربرد های نقاشی سنتی در سقف مساجد و زیارتگاه ها است. نقاشی سقف مسجد (Ceiling painting of the mosque) هنری پر جزئیات و ظریف است که در گذشته توسط دست هنرمندان و معماران ایرانی روی سقف اجرا میشد.
درواقع نقاشی سقف مسجد هنری دستی است که در نهایت دقت با زمان گذاشتن زیادی پدیدار میشود. از این هنر زیبا در مساجد ایران، پاکستان، افغانستان و … بسیار استفاده شده و امروزه نیز نمونه های منحصر به فردی از نقاشی اسلامی سقف مسجد قابل مشاهده است.
تاریخچه نقاشی سقف مسجد
تاریخچه نقاشی سقف مسجدنقاشی سنتی سقف مسجد از قرون اولیه اسلام آغاز شد و با گسترش اسلام در سایر مناطق به شیوه ها و سبک های مختلفی اجرا شد. در ابتدای ورود اسلام به جامعه بشریت تزئینات سقف مساجد بیشتر شامل موزاییک ها و کاشی بود. با گذشت زمان و در دوره خلافت عباسیان (132 هجری قمری) نقاشی سقف مسجد بیشتر با طرح های هندسی و خوشنویسی رایج شد.
اما در اصل دوره صفوی (907 هجری قمری) اوج هنر نقاشی مخصوص سقف مسجد ایرانی بود. این شکوفایی بیشتر در مساجد شهر اصفهان دیده میشود که در دوره صفوی پایتخت ایران بوده و بسیاری از بنا های مهم در این شهر قرار داشته است. این نقاشی ها در نهایت هم باعث تزئینات مساجد میشود و هم با طرح های هندسی و روحانی معنویت فضا را تقویت میکند.
یکی از نشانه های معنویت در نقاشی سقف مساجد که بیشتر در زیر گنبد ها دیده میشود پیروی از قانون وحدت در عین کثرت است. این قانون به زبان ساده و عامیانه میخواهد بگوید تمام هستی در وجود خداست و خدا نیز در بطن تمام عناصر جهان نهادینه است.
“به نقل از مقاله مسجد بالاند، بخارا در ویکی پدیا: … سقف داخل اتاق زمستانی با نقاشی های دیواری، موزائیک ها و رنگ های گلدار تزئین شده است؛ سقف و ستون های ایوان تابستانی نیز با تزئینات از جنس چوب مزین گشته اند …”
ترکیب نقاشی سقف مسجد با سایر متریال
ترکیب نقاشی سقف مسجد با سایر متریالنقاشی سقف مساجد به تنهایی جلوه ای بینظیر و فوق العاده زیبا دارد، اما ترکیب نقاشی سقف مسجد با سایر متریال میتواند باعث ایجاد اثری خاص به وجود آورد که کمتر جایی دیده شده باشد. در ادامه به انواع متریال که میتوانیم در کنار نقاشی سقفی از آن استفاده کنیم اشاره خواهیم کرد:
ترکیب نقاشی سقف مسجد با چوب
استفاده از چوب با رنگ های گرم و طبیعی در کنار نقاشی سقف مسجد میتواند به طبیعت گرایانه تر دیده شدن فضا کمک کند. همچنین چوب به دلیل مقاومت کششی و خمشی خوبی که دارد در گذشته به طور معمول در سقف ها استفاده میشده است.
ترکیب نقاشی سقف مسجد با گچبری
ترکیب نقاشی سقف مسجد با گچبریترکیب نقاشی سقف با گچ و گچبری میتواند باعث منظم تر دیده شدن نقاشی اصلی شود. گچبری ها عمدتا در حاشیه سقف و درواقغ به عنوان قاب بندی برای نقاشی استفاده میشوند. از آنجایی که خود گچبری نیز هنری اصیل و زیباست با قرار گرفتن در کنار نقاشی میتواند باعث زیبا تر شدن سقف شود.
ترکیب نقاشی سقف مسجد با کاشی
از کاشی های رنگی و طرح دار هم به عنوان قاب بندی برای نقاشی و هم به عنوان بخشی از نقاشی میتوانیم استفاده کنیم. برای مثال نوعی کاشی گل و مرغ روی سقف نصب میشود و ادامه نقاشی حول محور این کاشی ترسیم میشود.
انواع طرح های نقاشی سقف مسجد
انواع طرح های نقاشی سقف مسجدنقاشی سقف مسجد شامل طرح های متنوعی است که هر کدام از این طرح ها نمادی متفاوت از یکدیگر دارند و میتوانند به رساندن پیام های فضا به مخاطب تاثیرگذار باشند. انواع طرح های نقاشی سنتی سقف مسجد عبارتند از:
- طرح های هندسی: این طرح ها با نظم، تقارن و تقسیم بندی دقیقی که دارند، میتوانند انتقال دهنده پیام های معنوی اعم از نظم در جهان هستی و دقت خلقت باشند.
- طرح گل و بوته: طرح گل و بوته همواره نمادی از طبیعت و باغ ایرانی بوده است. وقتی این طرح در نقاشی سقف مسجد مورد استفاده قرار میگیرد میتواند با اضافه کردن جزئیات بیشتر نمایانگر باغ بهشت باشد.
- خوشنویسی: یکی از پر کاربرد ترین طرح های نقاشی سقف مسجد استفاده از خطوط مختلف با محتواهای دینی و مذهبی است. این محتواها معمولا شامل نام ائمه اطهار، سوره هایی از قرآن مانند چهار قل و وان یکاد و سخنان پیامبران هستند.
رنگبندی نقاشی سقف مسجد
رنگبندی نقاشی سقف مسجدنقاشی سقف مسجد باید ها نباید هایی دارد که این قوانین شامل رنگبندی این نقاشی ها نیز هست. در استفاده از رنگ در نقاشی اسلامی سقف مسجد باید توجه داشته باشیم که استفاده از رنگ های جیغ و چشمگیر را محدود کنیم و سعی کنیم بیشتر از رنگ های معنوی مانند سبز و آبی و… استفاده کنیم. در نهایت پر کاربرد ترین رنگ ها در نقاشی سقف مسجد شامل؛
- آبی فیروزه ای که نماد آسمان است.
- لاجوردی نیز تداعی کننده عمق دریاست.
- طلایی نمادی از نور الهی و خورشید است.
- سبز زمردی در اسلام رنگی مقدس در اسلام به شمار میرود و نشانگر زندگی است.
- قرمز شرابی بیشتر برای سایه ها و ایجاد کنتراست در نقاشی استفاده میشود.
- و رنگ سفید و کرم که بیشتر برای زمینه نقاشی استفاده میشود و نمادی از پاکی است.
مراحل اجرای نقاشی سقف مسجد
مراحل اجرای نقاشی سقف مسجد- برای انجام مراحل نقاشی سقف مسجد ابتدا باید سطح سقف را گچ کرده وآن را صاف و یکدست کنیم و اجازه دهیم تا خشک شود.
- در مرحله دوم سطح گچ کاری شده سمباده میزنیم تا هرگونه پستی و بلندی را از بین ببریم.
- در این مرحله باید سطح را تمیز و با گردگیری آن را عاری از هرگونه آلودگی کنیم.
- در مرحله چهارم باید محدوده اجرای نقاشی سقف مسجد را با گچ بری یا قاب بندی چوبی جدا و مشخص کنیم.
- قبل از شروع نقاشی با رنگ طرح مورد نظر را با مداد یا گچ روی سطح سقف پیاده میکنیم.
- حالا وقت شروع نقاشی است که توسط نقاشان دقیق، خبره و با تجربه انجام میشود.
- در نهایت پس از اتمام نقاشی سقف یک لایه اسپری فیکس روی آن اجرا میشود که باعث ماندگار تر شدن نقاشی سقف مسجد خوهد شد.
بزرگترین گروه اجراکننده نقاشی سقف مسجد در ایران
بزرگترین گروه اجراکننده نقاشی سقف مسجد در ایرانگروه نقاشی سنتی آرچی لرن با بیش از 50 سال سابقه و تجربه در زمینه نقاشی سقف مسجد و اجرای بیش از 100 پروژه با متراژی حدود 500 هزار متر مربع بزرگترین گروه نقاشی مسجدی در ایران است. جهت ارتباط با کارشناسان گروه آرچی لرن می توانید با شماره تلفن 09120135066 تماس حاصل نمایید.
به عنوان یک معمار با تجربه، وظیفه خودم میدونم که تجربیاتم رو در اختیار عزیزانی که به این حوزه علاقه دارند قرار بدم و در این مسیر راهنماییشون کنم.
بدون دیدگاه