کاخ مرمر

عمارت کاخ مرمر تهران یکی از آثار بسیار ارزنده اقامتی و اداری به دستور رضاشاه پهلوی از سال ۱۳۱۳ تا ۱۳۱۶ شمسی برای شخص شاه بنا گردید.

در طراحی این کاخ با توجـه بـه شـرایط و جریـان هـای فـکـری ایجادشده در زمینه هنر و معماری ایران، توجه خاصی به المانهای معماری گذشته همچون گنبد و تزئیناتی نظیر کاشی کاری توسط استادکاران بنامی بهره گرفته شده است.

تاریخچه ساخت کاخ مرمر

عمارت کاخ مرمر تهران با روی کار آمدن حکومت پهلوی شاخته شد، رضاشاه در ابتدا پایه های سلطنت خود را از قاجاریه جدا نمـود. او در هنگام تاج گذاری حاضر نشد به رسم شاهان قاجار از تاج کیانی استفاده نماید و تاج مخصوصی به نام تاج پهلوی را سفارش داد.

همچنین او استقرار در کاخ رسمی شاهان پیش از خود یعنی در کاخ گلستان نیز مخالفت کرد و دستور ساخت کاخ مرمر را به عنوان محل سکونت و دفتر شخصی داد.

بنای تاریخی کاخ مرمر تنها یک مجموعه معماری زیبا و شگفت انگیز نیست، بلکه آینه ای است که فرهنگ و هنر، هنرمندان معاصـر ایران زمین، بر پیکره آن نقشی جاوید نهاده است.

توصیف و تشریح این مکان تاریخی، از این حیث که، محل وقوع بخشی از حوادث دوران معاصر و نیز دربرگیرنده ی آثار برجسته ای از هنرهای اصیل ایرانی است، بسیار مهم می نماید. زیرا آشنایی با کاخ موزه ی مرمر، که به علت گستردگی و غنای فرهنگی آثار هنری اش در فهرست بناهای تاریخی و میراث فرهنگی کشور ثبت شده است و از زیباترین کاخ های ایران محسوب می شود.

معماری کاخ مرمر

• درختان برافراشته، فضای سبز محوطه و حوض پرآب در مقابل عمارت این بنا اولین چیزهایی هستند که در بدو ورود به محوطه کاخ نظر را به خود جلب می‌کنند
• بنا و گنبد کاخ مرمر تهران، چارچوب‌های قهوه‌ای‌رنگ، درب و پنجره‌های دورتادور ساختمان و طرح‌های یکسان منبت‌کاری شده روی درهای ورودی نیز بسیار چشم‌گیر هستند.
• سنگ‌تراشی‌های زیبا نیز در نمای بیرونی عمارت هنر هخامنشی را به بیینده یادآوری می‌کنند.
• دلیل نامگذاری کاخ مرمر، استفاده از مرمرهای سبز رنگ منقوش به گل‌وبته، نقوش گیاهی و جانوری در نمای بیرونی آن بوده است.
• لئون تادوسیان، معمار ایرانی ارمنی، برای طراحی و ساخت این بنا از سبک معماری تلفیقی شرق و غرب استفاده کرد و یک نقشه‌کش به نام بوریس به‌همراه استاد حاج اکبر کاچار معمار در این پروژه به وی کمک می‌کردند.
• وسعت اصلی ساختمان کاخ مرمر تهران ۲,۸۷۰ متر مربع است که در زمینی به مساحت ۳۵ هزار و ۴۶۲ متر مربع قرار گرفته است.
• در تزئین این بنااز روش‌های مختلفی از هنر آینه‌کاری، خاتم‌کاری، گچ‌کاری گرفته تا نقاشی‌های برجسته استفاده شده است.
• به‌علاوهنرده‌هایی از جنس سنگ مرمر در سرسرای کاخ و زیر گنبد اصلی نصب شده‌اند؛ نرده‌هایی که نقش‌هایی از دوره هخامنشی را به تن دارند.
• در کاخ مرمر، طرح‌هایی از شاهان قاجار و دیگر هنرمندان دوره‌های تاریخی مختلف کشور در سرسرای اصلی، نقش‌ونگارهای روی دیوارها در تالارهای مختلف نیز به چشم می‌خورند که در نوع خود بی‌نظیر هستند
• موزه هنر ایران در دو طبقه با تالارهای متعدد گزیده‌ای از تاریخ هنر ایران در اعصار مختلف را به بیننده نشان می‌دهد.
• در طبقه همکف سه تالار اول به معرفی آثار ایرانی پیش از تاریخ تا سده ‌های اولیه اسلامی همانند سفالینه‌های منقوش، ابزار زندگی و ظروف می‌پردازند.
• یک تالار دیگر نیز در طبقه همکف کاخ مرمر تهران وجود دارد کهگزیده‌­ای از آثار فاخر هنر ایرانی، اسلامی در رشته­‌های گوناگون را به نمایش می‌گذارد.
• برای ورود به تالارهای طبقه فوقانی، از یک سرسرا عبور خواهید کرد که با تزیینات چشم‌گیر و خیره‌کننده، شما را شگفت‌زده خودهد کرد.
• طبقه دوم کاخ مرمر با ۹ تالار، امکان بازدید از آثار ممتازنقاشی و نگارگری ایرانی، هنر بافته، خوشنویسی و کتاب­‌آرائی را فراهم می‌کند.
• مسیر گردش در موزه از سمت راست طبقه همکف آغاز می‌شود.
• در هریک از تالارهای موزه که قدم بگذارید، با جلوه‌ای بی‌نظیر ازهنر، رنگ و نور ایرانی روبه‌رو خواهید شد؛
• تالارهایی کوچک با گچ‌کاری‌های سقف و دیوارهای دیدنی

تالارها و فضاهای متنوع کاخ مرمر تهران

تالار هنر کهن (طبقه همکف)

آثار باستانی به نمایش گذاشته شده در تالار هنر کهن دارای اهمیت خاصی هستند و به‌عنوان قدیمی‌ترین آثار یافت شده از فرهنگ و تمدن ایرانی، اندیشه هنرمندان آن عصر را به ما نشان می‌دهند.

تالار باستان یک (طبقه همکف)

در تالار باستان یک، تبلور هنر دوران هخامنشی، اشکانی و ساسانی را خواهید دید. آثار شاخصی چون ریتون هخامنشی با قدمت ۲۵۰۰ ساله، ظرف سفالی به‌شکل پا از دوره اشکانی، گردنبندهای زیبا از جنس سنگ، عقیق و شیشه و تندیس شیشه‌ای پادشاه ساسانی در این تالار قرار دارند. اشیای این بخش درخشش و شکوفایی هنر ایران پیش از اسلام را در زمینه‌های مختلف به نمایش می‌گذارند.

تالار باستان دو (طبقه همکف)

تالار باستان دو تکمیل‌کننده دو تالار قبلی در روند نمایشِ تاریخ و هنر ایرانی است. در این بخش آثاری از اواخر دوره ساسانی تا دو سده اول دوره اسلامی به چشم می‌خورند.

تالار هنر ایرانی اسلامی (طبقه همکف)

گلچینی از زیباترین آثار هنری در تالار هنر ایرانی اسلامی قرار دارند؛ اشیایی که با مهارت و خلاقیت فراوان هنرمندان سده‌های اولیه اسلامی به‌خصوص سده سوم هجری و پس از آن تا دوره قاجار خلق شده‌اند.

تنوع آثار و مهارت هنرمندان ایرانی در قالب سازه‌های معماری مانند درب منبت‌کاری شده، سفالینه‌های منقوش، کاشی‌های زرین‌فام، جنگ افزار و شمشیر جوهردار، سکه طلا، قطعه خوشنویسی و نقاشی در این تالار بسیار چشم‌نواز و قابل تامل هستند.

پس از عبور از تالار هنر ایرانی اسلامی وارد راهرویی خواهید شد که سازندگان کاخ مرمر تهران را به شما معرفی می‌کند.

• عکس سازندگان این بنا و شرح مختصری از نقش آن‌ها در ساخت بنا در این قسمت روی دیوارها طراحی شده است. پس از عبور از سرسرای دوم و گذر از پله‌ها به تالارهای طبقه بالا خواهید رسید که از سمت راست آغاز می‌شوند.
• با ورود به سرسرای دوم و فضای رابط میان پلکان عمارت تا زیر گنبد در طبقه بالا، شاهد شکوه و ظرافت خیره‌کننده‌ای در تزیینات بنا خواهید بود.
• دو ویترین در دو طرف پلکان منتهی به سرسرای طبقه بالا قرار گرفته‌اند کهآثار زیبایی در قالب فلزکاری و قلم‌زنی در آن‌ها قابل‌مشاهده است؛ آثاری که اوج ظرافت هنر ایران در دوره معاصر را به ما نشان می‌دهند. به‌علاوه دو تابلوی نقاشی، متعلق به مکتب آبرنگ اصفهان، از شبستان مسجد امام و گنبد مسجد شیخ لطف‌الله نیز در این بخش به چشم می‌خورند.
• با بالا رفتن از پلکان، در نگاه اول، متوجه تزیینات طبقه بالا، در آینه پاگرد (کار استاد غلامرضا پهلوانی قزوینی)، خواهید شد.
• تلفیق زیبای مقرنس‌های گچی با گنبد در این بخش در ادامه نظر شما را به خود جلب خواهد کرد؛گنبدی که طراحی و تزیینات ﻛﺎشی ﭘﻮﺳﺘﻪ‌ درونی آن، به شیوه هفت‌رنگ، متناسب با زیر گنبد و در ﭼﻬﺎر قسمت اجرا شده است.
• ﻗﺴﻤﺖ اول یا پوسته درونی که با نقوش اسلیمی و ختایی از درون و نقوش شمسه و ترنج از بیرون آراسته شده است.
• قسمت دوم، زیرگنبد، ترکیبی از آجر و کاشی است که نگاره‌های آن ترنج کنگری و ترنج درهم است‌.
• قسمت سوم دو ﻛﺘﻴﺒﻪ ﻛﻤﺮﺑﻨﺪی، با ارتفاع کم و با نقش گیاهی به‌صورت حاشیه تکراری است.
• قسمت چهارم، ساقه گنبد که دارای ۱۶ روزنه و خشت‌های کاشی با نقوش اسلیمی و ختایی به رنگ‌های درخشان در زمینه سفید است.

تالار نقش (طبقه بالا)

نقش اولین تالار در طبقه بالای کاخ مرمر است که آثاری زیبا و جالب توجه از دوره قاجار را به نمایش می‌گذارد؛ آثاری که با تکیه بر مجالس رزم، ضیافت یا نقوش مربوط به تزیینات معماری از روی بنا بر بوم خلق شده‌اند.

تالار رنگ (طبقه بالا)

تالار رنگیکی از باشکوه‌ ترین بخش‌های کاخ مرمر است که در گذشته با نام تالار سفره‌ خانه شهرت داشته است. در این تالار علاوه بر تزیینات معماری چشم‌ نواز مانند گچ‌ بری‌ های سقف یا تزیینات بخاری دیواری، تابلوهای دیواری در قطع بزرگ و متناسب با آن فضا را خواهید دید که شکوه بی‌نظیری به این تالار بخشیده‌ اند.

گچبری‌ های تالار رنگ توسط استادان برجسته‌ ای چون حسن رضایی (معروف به حسن ناخوش) انجام شده است.

به‌ علاوه نگارگری‌ های استاد طاهرزاده بهزاد و شاگردان وی با موضوعات و داستان‌هایی از ادبیات ایرانی مانند شیخ صنعان و دختر ترسا، بهرام گور در حال شکار، در کنار هنر تذهیب زینت‌بخش دیوارهای این تالار است.

تالار آیینه

تالار آیینه کاخ مرمر یکی از بهترین تالارهای آیینه در ایران به شمار می‌آید و می‌توان آن را به‌تنهایی به‌عنوان یکی از شاخصه‌های بنا معرفی کرد. این تالار در سال ۱۳۱۷ به طول ۱۴ متر، عرض ۱۰ متر و ارتفاع هفت متر ساخته شده و سقف و دیوارهای آن پوشیده از آیینه‌‌کاری است.

رضا آذرفشان، استاد مختاری، استاد جعفرخان کاشانی، استاد حسین عبد‌الباقی کاشانی، استاد شیخ حسین کیانفر، استاد کریم منیجه (منیژه)، استاد حسین چپ و  استاد الباقی از هنرمندانی بودند که در ساخت تالار آیینه نقش داشتند.

روکش چوب پرده‌های نصب شده در تالار آیینه، ورق نقره است و آن‌ها را با گل میخ‌های برجسته به دیوار نصب کرده‌اند. کف این تالار تا سال ۱۳۴۶ با پارکت پوشانده شده بود؛ در آن سال کف تالار آیینه تعویض و به‌جای پارکت، سنگ مرمر دو رنگ در آن نصب شد.

ترکیب خاتم و آیینه در ازاره تالار تا ارتفاع ۹۰ سانتی‌متری یکی دیگر از ویژگی‌های منحصربه‌فرد تالار آیینه است.

ازاره به بخشی سنگی از دیوار اتاق یا ایوان اطلاق می‌شود که از کف طاقچه تا روی زمین باشد. جالب است بدانید که در خاتم‌های ازاره این تالار از حدود یک تن نقره استفاده شده است.

تالار خاتم (طبقه بالا)

تالار خاتم نفس‌ گیرترین تالار در پلان کاخ مرمر تهران است. این تالار زیبا و خیره‌کننده با دقت و ظرافتی بی‌نظیر، چشم هر بیینده‌ای را به خود خیره خواهد کرد.

این تالار تمام خاتم از آثار باشکوه خاتم در دوره معاصر به شمار می‌آید. ساخت تالار خاتم بین سال‌های ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۶  به سرپرستی محمد حسین صنیع خاتم (امین‌الصنایع) و ۷۲ خاتم‌کار دیگر انجام شده است.

این تالار با طول هشت متر و عرض ۶ متر در ضلع شرقی کاخ در طبقه اول قرار دارد.

تالار مشق (خط و کتابت) (طبقه بالا)

تالار مشق کاخ مرمر، هنر خط و کتابت در میان هنرهای ایرانی را به بیینده معرفی می‌کند. همان طور که می‌دانید ایرانیان از گذشته‌های دور تا به امروز، پیوندی عمیق با نگارش و آداب زیبانویسی داشتند.

تالار صناعت

نمونه‌هایی مانند کاشی برجسته، کاشی هفت‌رنگ از میرزا آقا امامی، درهای چوبی، تخته‌های منقوش زیر سقف، طاقچه‌های منقوش دوره قاجار و سایر اجزای معماری مورد استفاده در محیط زندگی، با تزیینات، نقوش یا شیوه‌های ساخت و پرداخت منحصر‌به‌فرد در تالار صناعت کاخ مرمر قرار دارند

تالار نور (طبقه بالا)

تالار نور کاخ مرمر توسط استاد حسن رضایی و استاد محمد گرایش‌نژاد، استاد حسین رضایی و غلامعلی مسگر ساخته شده است.

البته کار گچ‌بری قلاب‌های سقف با ریسه‌های گل را علی جواهری به اتمام رساند و استاد غلامرضا پهلوان قزوینی به‌همراه گروهش کار سرسرای زیر سالن آینه را انجام داد.

این تالار در گذشته به تالار نیمه آینه معروف بود. آثاری چون پرده مبارک خانه خدا به‌همراه متعلقات آن، ابزارهای روشنایی (چراغ‌واره، پیه‌سوز) در تالار نور قرار دارند.

تالار نگارین

تالار نگارین آخرین تالار در طبقه بالای کاخ مرمر است که به آثار هنرمندان نگارگر اختصاص دارد. این تالار به‌عنوان نماینده هنر ایران، به‌خصوص نگارگری در ۱۰۰ سال اخیر شناخته می‌شود.

آثاری از نقاشی‌های اواخر دوره قاجار از هنرمندانی چون میرزا آقا امامی، حسین خطایی، حسین طاهرزاده بهزاد، حاج حسین مصورالملکی و محمود فرشچیان در این تالار به نمایش گذاشته می‌شوند. در میان آثار تالار نگارین می‌توان به نمونه‌های فاخری از هنر سوخت معرق، سوخت برجسته، سوخت مطبّق، معرق برجسته، معرق زری، معرق ملوّن و معرق هزار رنگ اشاره کرد.

تزیینات کاخ مرمر تهران

• کاشی کاری پوسته بیرونی گنبد کاخ که الهام گرفته از گنبد مسجد شیخ لطف الله ، شاهکار دوران صفویه در اصفهان است از حیث زیبایی و عظمت نقوش ، چیزی از آن بنای تاریخی کـم نـدارد.
• در تزئینات پوسته بیرونی گنبد عمارت کاخ مرمر سعی بر آن شده تا شباهت بسیاری به نقوش گنبد مسجد شیخ لطف الله وجود داشته باشد ، در ابتدای مقایسه دو گنبد کلیت طرح یکسان به نظر می آید.
• کاشی کاری سردر کاخ (سردر سنگی) از دو سمت ورودی و خروجی دارای تزئینات کاشی کاری متقارن است.
• قسمت هـای تزئین شده با کاشی در سردر ورودی کاخ مرمر را چند بخش تشکیل داده است.
• دو سوی سردر با تکنیک کاشی هفت رنگ و با تنوع در نقش و رنگ ، در زمینه قابهای متفاوت اجراشده است
• کاشی کاری نمای دروازه ورودی (رو به خیابان) مقعر که در هریک از این سطوح دو قاب کاشی کاری شده و در بخش بیرونی سردر دو رواق ستون دار قـرار دارد.
• دیواره ی داخلی این رواق ها از دو قاب مربع شکل در بالای درهای چوبی و یک قاب قوس دار به وسیله کاشی هفت رنگ تزئین شده است. ۶
• قابهای فوقانی سطح مقعر با بررسی قسمت بالای سردر، دو قاب در زمینه مستطیل، که قسمت فوقانی آن به صورت کنگره دار است با دو حمیل سفید و فیروزه ای احاطه شده : این قاب کاشی با نقوش گیاهی و گل های شاه عباسی پنبه ای گلهای چندپر قرمزرنگ و برگهای سبز و شکوفه های زرد و آبی سفید در زمینه ای بـا لـعـاب لاجـوردی، پوشیده شده است.
• در میانه کار ترنجی با زمینه سفید طراحی شده که درون آن مصـرع و گـل هـای چندپر قرمز رنگی قرار دارد .
• قابهای زیرین سطح مقعر قاب کشیده مستطیلی شکل در سردر ورودی که به صورت مقعر در دو سوی درب اصلی اجرا شده، حاشیه ای اسلیمی به رنگهای فیروزه و لاجورد و صورتی ، دور متن اصلی را احاطه کرده است.
• فضای مـتن اصلی در این قاب کاشی با طرح افشان از تعدادی گلها و نقوش ختایی، چنگها، گل اناری، شاه عباسی و گل فرنگ با لعابهایی به رنگهای لاجورد، فیروزه، صورتی، نارنجی و سبز در زمینهای سفید اجرا شده است .
• تزیینات مقرنس گچی و کاشی‌کاری هفت‌رنگ ِ‌حاج محمود ارش‌نگار و طرح‌های استاد حسین بهزاد از دیگر دیدنی‌هایتالار ورودی یا سرسرا هستند.
• در گلوگاه گنبد، مشبک‌های منقوش و خیره‌کننده‌ای نور را به فضای داخلی بنا می‌آورند و پیوندی حیاتی ایجاد می‌کنند.
• دیوارهای شمالی و جنوبی سرسرا به تابلوهایی از هنرمند آلمانی آلبرت هونمان مزین هستند که یکی ایستگاه راه آهن پل ورسک و بندر نفت‌خیز خارک و دیگری تابلویی از عمارت تخت جمشید و کاخ آپادانا است.
• علاوه بر تزیینات ذکرشده، دو نگاره‌روایی بر دیواره غربی و شرقی همراه با تذهیب اثر حسین طاهرزاده بهزاد در ارتفاع ۶ متری دیده می‌شوند.
• در کنج سرسرا نیز مقرنس‌های گچی به‌شکل آویز‌های قندیل مانند با نقوش گیاهی، زیبایی خاصی بنا می‌دهند.
• منبت‌کاری درب‌های ورودی هر تالار با تاثیرپذیری از هنر ساسانی شامل نقوش روایی، شکارگاه، گیاهان و حیوانات اسطوره‌ای اثر استاد سیّدعلی و استاد نوروز می‌شود.

گنبد کاخ مرمر تهران

گنبد کاخ از سه قسمت تشکیل شده است:

 قسمت اول یا پوسته بیرونی، نقوش در زمینه ای به رنگ نخودی و بندهای اسلیمی که با لعابی به رنگ سفید و مشکی اجراشده تا حدود زیادی با نقوش گنبد مسجد شیخ لطف الله شباهت دارند، اما در طراحی نقوش و بندهای ختایی گنبد کاخ مرمر، گـل هـای چندپر و شاه عباسیهایی وسیع تر با لعابهای درخشان به رنگهای لاجوردی، زرد ، فیروزهای، سبز و صورتی و قرمز به کار رفته است.

در گنبد مسجد شیخ لطف الله این بندهای اسلیمی را به رنگ فیروزه ای با گلهای ساده تر و، بندهای اسلیمی را به ترکیب رنگ سفید و مشکی و فیروزه ای مشاهده می کنیم.

گنبد مسجد شیخ لطف الله با خطوط ملايـم اسلیمی و ختایی تزئین گردیده و به طورکلی نمونه کاملی از جلوه و شکوه رنگ و طرح اسـت.

قسمت دوم یا میانی، تزئینات میانی پوسته و ساقه گنبد کاخ مرمر، بخش کمتری از تزئینات گنبد را تشکیل داده، که با حاشیهای ظریف احاطه شده، این قسمت با کاشیهای مستطیل شکل در زمینهای به رنگ فیروزه ای و نقشی هندسی که میانه آن گل شاه عباسی محصور شده است.

از اطراف گل شاه عباسی بندهای گل و بوته دار ختایی عبـور کرده است  در همین بخش از گنبد مسجد شیخ لطف الله کتیبه ای به خط ثلث با آیاتی از قرآن کریم ( سوره شمس ) با تکنیک کاشی معرق اجرا شده است .

قسمت سوم یا پوسته بیرونی، گریو ۱ گنبد کاخ مرمر دارای ۱۶ روزنه فلزی است که دارای قوس است که این قسمت با خشتهای کاشی و نقوش اسلیمی و ختایی و فضای مثبت و منفی در زمینهای نخودی اجرا شده است.

در داخل این نقوش گلهای شاه عباسی و چندپر به رنگهای لاجوردی، فیروزه ای، قرمز، حنایی، سبز، سفید و مشکی، کاملاً متفاوت از ساقه گنبد مسجد شیخ لطف الله که با تکنیک معقلی و روزنه های معرق بـوده اسـت اجراشده اند.

ساقه گنبد مسجد شیخ لطف الله دارای تزئینات کاشی کاری و خطوط ثلث و بنایی است.

عمده تفاوت در اجرای کاشی کاری گنبد کاخ مرمر تهران و گنبد مسجد شیخ لطف الله در تکنیک اجرای آن است.

گنبد مسجد شیخ لطف الله با تکنیک کاشی معرق اجرا شده درحالی که گنبد کاخ مرمر با استفاده از کاشی نره ۲ و با تکنیک اجرایی هفت رنگ (خشتی) اجراشده است، که این امر تفاوت زیادی در مجموع نقش و رنگ ایجاد کرده است .

سخن آخر

کاخ مرمر در سال‌های ابتدایی قرن معاصر و در زمان سلطنت شاه‌های پهلوی ساخته و بهره‌برداری شد.

معماری و پلان کاخ مرمر تهران تا حدود زیادی تحت تأثیر جریان نوگرایی رایج شده در جامعه آن زمان ایران بوده است. همچنین بهره‌مندی از استعداد و توانمندی‌های معماران سنتی، معماران فرنگی و غربی و فراهم نمودن سبک معماری تلفیقی از شرق و غرب، همه و همه دست‌به‌دست هم داده‌اند و موجب طراحی و ساخت بنایی با این ویژگی‌های خاص و فوق‌العاده شدند.

اهمیت بنای این کاخ فقط به دلیل حضور معماران خارجی در طراحی آن نیست بلکه حضور استادان معماری سنتی به‌خصوص هنر زیبای کاشی‌کاری در زیبایی بنای این کاخ تأثیر ویژه‌ای داشت.

به‌خصوص ساخت کاشی‌های هفت رنگ و استفاده از آن در این کاخ اثر هنری و چه‌بسا اثرانگشت معماری ایرانی بر تن این بنای تاریخی محسوب می‌شود

در منطقه ای از مرکز شهر تهران و در میان باغی مصفا، با مساحتی بیش از سه و نیم هکتار، کاخ تاریخی زیبا و باشکوه مرمر نوازشگر نگاه هر بیننده جستجوگری است، عمارتی که تلاش طراحان و هنرمندان برجسته ایرانی در طراحی، ساخت و تزئینات داخلی آن، با زیربنای ۱۸۷۰ متر مربع، بیش از یک دهه به طول انجامید.

این بنای عظیم دوطبقه که معماری آن تلفیقی از سبک های شرقی و غربی است و طی چند دهـه کـانون اصلی تجمع سران دولت ، نمایندگان مجلس ، وزیران ، سفیران و تصمیم گیری های سیاسی و اجتماعی رژیم پهلوی دربارهی سرزمین پهناور ایران بود.

منابع:

جعفر کریمی پناه

به عنوان یک معمار با تجربه، وظیفه خودم میدونم که تجربیاتم رو در اختیار عزیزانی که به این حوزه علاقه دارند قرار بدم و در این مسیر راهنماییشون کنم.

• راهنمای طراحی لوکیشن عکاسی
• راهنمای طراحی مسجد مدرن
• راهنمای جامع طراحی نمای مسجد
• راهنمای کامل طراحی مسجد سنتی: اصول و نکات کلیدی