کاشی سنتی در بوشهر و شهرهای دیگر این استان مانند کنگان، گناوه و دشت‌ستان، جایگاه ویژه‌ای در معماری منازل، رستوران‌ها، کافه‌ها و اماکن مذهبی دارد. این نوع کاشی که جزء صنایع دستی و هنرهای سنتی بوشهر به‌شمار می‌رود، از دیرباز در این شهر و به طور کلی در ایران رواج داشته است.
کاشیهای سنتی به دلیل تنوع و زیبایی مثال‌زدنی که دارند؛ برای سلیقه‌های مختلف طراحی و استفاده می‌شوند. در این مقاله به تحلیل ویژگی‌های منحصر به فرد کاشیهای سنتی خواهیم پرداخت. همچنین خصوصیات ویژه‌شان را مورد بررسی قرار خواهیم داد و در آخر مرجع معتبری برای خرید کاشی سنتی به شما معرفی خواهیم کرد.
بوشهر، شهری تاریخی و بندری در ایران
بوشهر یکی از شهرهای تاریخی و مهم بندری ایران است که در کنار خلیج فارس واقع شده است. این شهر نقش حیاتی در تاریخ و تجارت ایران ایفا کرده و دارای جاذبه‌های گردشگری و تاریخی متنوعی است. برخی از جاذبه‌های معماری و تاریخی بوشهر عبارتند از:
عمارت ملک:
این عمارت زیبا با معماری چشم‌نواز و گچبری‌های منحصر به فردی که دارد، نمونه‌ای برجسته از معماری دوران قاجار و کاربرد کاشی سنتی در بوشهر است. عمارت ملک شامل بخش‌هایی مانند شاه‌نشین، حرمسرا و غلام‌گردش است.
مسجد شیخ سعدون:
این مسجد که به دوران صفویه تعلق دارد، یکی از مساجد تاریخی و زیبای بوشهر است و با معماری خاص و تزئینات کاشیکاری خود، جاذبه‌ای مذهبی و تاریخی به شمار می‌رود.
کلیسای گریگوری استفان:
این کلیسای تاریخی، یادگاری از حضور ارامنه در بوشهر است و با معماری منحصر به فرد و تزئینات داخلی زیبا از جاذبه‌های مذهبی و تاریخی شهر محسوب می‌شود.
قلعه نصوری:
این قلعه که در نزدیکی کنگان واقع شده به دوران قاجار برمی‌گردد و با معماری خاص و موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد خود، از جاذبه‌های تاریخی به‌شمار می‌رود.
کاشی معقلی
کاشی معقلیکاشی معقلی یکی از انواع کاشیهای سنتی است که در دوران سلجوقیان به اوج شکوفایی خود رسید. این نوع کاشی با تزئینات خطوط کوفی بنایی شناخته می‌شود به دلیل کاربرد فراوان خط کوفی بنایی در ساختمان‌ها، این کاشی‌ها به نام «خط بنایی» نیز شناخته می‌شوند. در گذشته کاشیکاری معقلی به طور گسترده برای زیباسازی و تزئین بناهای مذهبی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
به طوری که طرح‌های متنوع و جذاب این نوع کاشی سنتی در بوشهر از زمان‌های دور مورد توجه مردم بوده و امروزه نیز در نمای مساجد و سایر بخش‌هایی که به تزیین با کاشی سنتی نیاز دارند، بکار می‌رود. مجموعه آرچی‌لرن با تخصص در زمینه نصب و ساخت کاشی سنتی در مشهد و بوشهر، سفارشات را به بهترین شکل ممکن اجرا می‌کند.
با ظهور کاشی هفت رنگ در دوره تیموریان، استفاده از کاشی معقلی گسترش بیشتری یافت. در گذشته این کاشی‌ها معمولاً برای زیباسازی نماهای نزدیک به سطح زمین در قسمت‌های داخلی و خارجی مساجد بکار می‌رفتند. در معماری اسلامی، تزئینات سرامیکی از زمان‌های گذشته رواج داشته و در دوران صفویه به اوج خود رسید. یکی از تاریخی‌ترین نمونه‌های کاشی معقلی در ایران، متعلق به کاشیکاری مسجد گوهرشاد در مشهد است.
کاشی معرق
کاشی معرقکاشی معرق یکی از زیباترین و پرکاربردترین تکنیک‌های تزئینی در هنر و معماری ایرانی به شمار می‌رود. این نوع کاشی با دقت و مهارت بالایی تولید می‌شود و نمادی از زیبایی، ظرافت و معنویت در بناهای تاریخی و مذهبی ایران است. کاشی معرق در دوران سلجوقیان و ایلخانیان به عنوان یکی از شیوه‌های بارز تزئین بناها مورد استفاده قرار گرفت.
هرچند سابقه کاشیکاری در ایران به دوران پیش از اسلام برمی‌گردد، اما کاشی معرق در دوران پس از ورود اسلام به اوج شکوفایی خود رسید. در دوره‌های تیموری و صفویه، این هنر به کمال و زیبایی بی‌نظیری دست یافت و آثار به‌جامانده از آن دوران همچنان الهام‌بخش معماران و هنرمندان معاصر است. یکی از ویژگی‌های بارز این نوع کاشی سنتی در بوشهر، تنوع و غنای رنگی آن است.
این نوع کاشیکاری با استفاده از رنگ‌های آبی، فیروزه‌ای، سبز، زرد، سفید و حتی رنگ‌های تیره‌تر مانند سیاه، جلوه‌ای خیره‌کننده به بناها می‌بخشد. طرح‌های کاشی معرق معمولاً بر اساس هندسه و نقوش اسلیمی طراحی می‌شوند و شامل الگوهای پیچیده و تکراری هستند که حس نظم و هماهنگی را در بیننده ایجاد می‌کنند.
کاشی معرق عمدتاً در تزیین بناهای مذهبی مانند: مساجد، مقابر و مدارس دینی بکار می‌رود. علاوه‌بر این گنبدها، مناره‌ها، محراب‌ها و کتیبه‌های قرآنی از جمله بخش‌های مهمی هستند که با کاشی معرق تزئین می‌شوند. همچنین این نوع کاشیکاری در برخی کاخ‌ها و بناهای حکومتی نیز به عنوان نمادی از شکوه و عظمت فرهنگی ایران دیده می‌شود.
کاشی هفت رنگ
کاشی هفت رنگکاشی هفت رنگ که به نام کاشی خشتی نیز شناخته می‌شود، یکی از جذاب‌ترین و محبوب‌ترین شیوه‌های کاشیکاری در معماری ایران است. این نوع کاشی سنتی در بوشهر با ترکیب رنگ‌های زنده و متنوع و طرح‌های منحصر به فرد، بخشی از هویت و فرهنگ معماری ایران را تشکیل می‌دهد. کاشی هفت رنگ در بسیاری از بناهای تاریخی و مذهبی ایران بکار رفته و همچنان در معماری سنتی و مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این هنر کاشیکاری در دوره صفویه به اوج شکوفایی خود رسید، اما ریشه‌های آن به دوران پیش از اسلام و اوایل اسلام در ایران برمی‌گردد.
کاشی هفت رنگ در مساجد، مدارس دینی، کاخ‌ها و کاروانسراهای تاریخی ایران بکار رفته و جلوه‌ای از زیبایی و هنر را به معماری ایرانی افزوده است. کاشی هفت رنگ از ترکیب هفت رنگ اصلی (سیاه، سفید، فیروزه‌ای، لاجوردی، قرمز، سبز و زرد) ساخته می‌شود.
طرح‌های استفاده شده در کاشی هفت رنگ بسیار متنوع هستند و شامل نقوش هندسی، گیاهی، حیوانی و انسانی می‌شوند. همچنین در بسیاری از موارد از آیات قرآنی و اشعار فارسی نیز در طراحی این نوع کاشی سنتی در بوشهر بهره می‌برند. به طور معمول کاشی هفت رنگ در ابعاد 15×15 یا 20×20 و به شکل مربع تولید می‌شود که به آن‌ها کاشی خشتی نیز می‌گویند.
این ابعاد برای ترکیب و ایجاد طرح‌های گسترده و یکپارچه بر روی دیوارها مناسب هستند. کاشیکاری هفت رنگ در انواع فضاها و بناها کاربرد دارد. به دلیل تنوع در رنگ و طرح، این نوع کاشی می‌تواند در معماری سنتی و مدرن مانند: مساجد، اماکن مذهبی، کاخ‌ها و بناهای حکومتی، دکوراسیون داخلی و خارجی بکار رود.
کاشی مینیاتوری
کاشی مینیاتوریکاشی مینیاتور یکی از هنرهای سنتی در ایران، هند و ترکیه است. این نوع کاشی با تصاویری از مضامین مذهبی، تاریخی و طبیعی بر روی قطعات کاشی طراحی و رنگ‌آمیزی می‌شود و در هنر کاشیکاری ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد. برخی منابع ریشه‌های این نوع کاشی سنتی در بوشهر را به پیش از اسلام و نقاشی‌های مانی در دوره ساسانی نسبت می‌دهند. در دوران اسلامی، این هنر تحت تأثیر فرهنگ‌های مختلف قرار گرفت به طوری که دچار تحولات زیادی شد و مکتب‌های متنوعی بوجود آمد. مراحل تولید کاشی مینیاتور شامل آماده‌سازی کاشیهای بدنه، نقاشی با لعاب‌های رنگی و پخت در دمای حدود 900 درجه سانتی‌گراد است.
این فرایند باعث تثبیت رنگ‌ها و مقاومت طرح در برابر فرسایش می‌شود. کاشی مینیاتور می‌تواند به صورت مستقل یا در ترکیب با سایر کاشی‌ها استفاده شود. انتخاب تناسب مناسب بین کاشی زمینه و کاشی مینیاتور اهمیت زیادی دارد. امروزه این هنر در بناهای عمومی و مسکونی بکار می‌رود و نشان‌دهنده ظرفیت بالای آن در معماری معاصر است.
انواع دیگر کاشیهای سنتی در بوشهر
انواع دیگر کاشیهای سنتی در بوشهرعلاوهبر کاشیهای سنتی معروف که به آن‌ها اشاره شد، انواع دیگری از کاشیهای سنتی وجود دارد که کمتر شناخته شده‌اند. از جمله این کاشی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کاشی نره گنبد:
این کاشی نسبت به کاشیهای سنتی معمولی ضخامت بیشتری دارد و عمدتاً در ساخت و تزئین گنبدها بکار می‌رود.
کاشی پیش‌بُر:
در تولید این نوع کاشی سنتی در بوشهر از قالب‌گیری با فلز و چوب استفاده می‌شود و در برخی موارد به صورت خام نیز بکار می‌رود.
کاشی زیر رنگی:
در تهیه این کاشی، ابتدا لعاب دارای رنگ‌های مختلف را بر روی آن می‌ریزند و سپس در کوره پخته می‌شود. پس از آن دوباره لعاب‌کاری انجام شده و کاشی مجدداً در کوره قرار می‌گیرد. در نهایت کاشی زیر رنگی برش داده می‌شود و دوباره فرآیند لعاب‌کاری را انجام می‌دهند. رنگ اولیه به عنوان زیر رنگی و رنگ دوم به عنوان نقش اصلی شناخته می‌شود.
کاشی خط بنایی:
این نوع کاشی طرح‌های جالبی دارد که از ترکیب خط کوفی در راستای افقی و عمودی به دست می‌آید؛ به همین دلیل به آن خط بنایی گفته می‌شود.
خرید کاشی سنتی در بوشهر
خرید کاشی سنتی در بوشهر اگر به دنبال خرید کاشی سنتی در بوشهر با قیمت مناسب و کیفیت بالا هستید به جای درستی آمده‌اید؛ گروه کارخانجات آرچی لرن، بزرگترین تولیدکننده کاشیهای سنتی هستند به طوری که می‌توانند سفارشات شما را به هر نقطه از ایران ارسال کنند. مجموعه ما با استفاده از روش‌های نوین در تولید این محصول توانسته است، قیمت کاشیهای سنتی را به طور قابل توجهی کاهش دهد و این محصول را برای استفاده در هر محیطی قابل دسترس کند. برای خرید کاشی سنتی در بوشهر از گروه آرچی لرن می توانید با شماره تلفن 09153069688 تماس اصل نمایید.
سخن پایانی
سخن پایانیکاشی سنتی در بوشهر نه تنها نمادی از هنر و خلاقیت مردم این دیار است، بلکه داستانی از تاریخ، فرهنگ و هویت این سرزمین را روایت می‌کند. هر کاشی با رنگ‌ها و طرح‌های منحصر به فرد خود، یادآور روزگاران گذشته و دستان هنرمندانی است که با عشق و دقت، زیبایی را در زندگی روزمره مردم جاری کردند.
این کاشی‌ها، همچون آینه‌ای از فرهنگ غنی بوشهر، ما را به تامل در زیبایی‌های ساده و عمیق زندگی دعوت می‌کنند. بیایید با حفظ و ترویج این هنر ارزشمند به نسل‌های آینده یادآوری کنیم که زیبایی در جزئیات نهفته است و هر طرح و رنگ، داستانی برای گفتن دارد.
به عنوان یک معمار با تجربه، وظیفه خودم میدونم که تجربیاتم رو در اختیار عزیزانی که به این حوزه علاقه دارند قرار بدم و در این مسیر راهنماییشون کنم.
بدون دیدگاه