آرامگاه باباطاهر

آرامگاه باباطاهر همدانی در قسمت شمال غربی شهر همدان قرار گرفته است. مقبره باباطاهر نویسنده و شاعر ایرانی یکی از عناصر مهم یکی از میدان‌های اصلی شهر همدان می‌باشد.

تاریخچه آرامگاه باباطاهر

آرامگاه اولیه باباطاهر در دوره سلجوقیان ساخته شده است این بنا در قرن ششم هجری برجی آجری و هشت ضلعی بوده است که به مرور دچار تخریب و ویرانی گردید.

در دوران حکومت رضاشاه پهلوی نیز بنای آجری دیگری به جای آن ساخته شده بود. درجریان این بازسازی لوح کاشی ایرانی فیروزه‌ای رنگی مربوط به سده هفتم هجری به دست آمد که دارای کتیبه‌ای به خط کوفی برجسته و آیاتی از قرآن است و هم اکنون در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود.

احداث بنای جدید آرامگاه باباطاهر در سال ۱۳۴۴ خورشیدی به همت انجمن آثار ملی و شهرداری وقت همدان و توسط مهندس محسن فروغی انجام شده و یکی از بناهای آرامگاهی زیبای در ایران است.

معماری آرامگاه باباطاهر

• زیربنای آرامگاه و باغ در حدود ۹۰۰۰ متر است و خود آرامگاه قطعه‌ای است ۱۰ در ۱۰ که به وسیله منشورها احاطه شده است.
• برج مقبره باباطاهر بر قاعده ای هشت ضلعی واقع شده، ستون های هشت گانه برج، قطعه سنگ مزار، کف و پله های آرامگاه از سنگ گرانیت حجاری شده است.
• ارتفاع این قاعده از کف خیابان ۲۵ متر است.
• پلان آرامگاه به صورت هشت ضلعی است که چهار ضلع آن به ابعاد 2,5 متر و ضلع های فرعی هریک 1,70 سانتی متر است
• محل قبر در داخل سردابه بوده است که بر ر روی سردابه و کف بقعه قبری به ابعاد 52*100*177 سانتی متر وجود دارد.
• بر روی قبر ضریحی چوبی به ابعاد 127*128*198 وجود داشته که کاملا از بین رفته است.
• اتاق کوچکی به بدنه غربی مقبره باباطاهر در دوره معاصر به ابعاد 2,5*5 متر اضافه شده بود که به آن قلندر خانه می گفتند.
• بنای اصلی با مجموعه ای از منشورها پوشیده شده و دارای مدخل های ورودی و منفذهای نور است.
• اطراف بنای آرامگاه باباطاهر فضای سبز وسیعی احداث شده است
• نما و فرش بنای آرامگاه باباطاهر همدان از سنگ است و در داخل آن کتیبه هایی از کاشی وجود دارد.
• سبک و معماری ساده دارد و از یک گنبد خانه ای با یک ورودی تشکیل شده است.
• ارتفاع گنبد تا کف آن 6 متر می باشد.
• سقف آرامگاه باباطاهر ، کاشی کاری معرق است.
• ستون‌ های هشت‌گانه، سنگ مزار و پله ‌ها همگی از سنگ گرانیت ساخته شده‌اند.
• نمای ساختمان از سنگ سفید مرغوب ساخته شده است و کتیبه‌ هایی از کاشی بر آن وجود دارد.
• در محوطه آرامگاه باباطاهر ، ۲۴ دوبیتی از باباطاهر بر روی ۲۴ سنگ مرمر نوشته شده و نصب شده است که خواندن آن ها خالی از لطف نیست.
• در قسمت داخلی مقبره باباطاهر دو لوح برنجی مشاهده می‌شود که هر کدام دارای تعدادی اسامی هستند. روی لوح اول اسامی هیئت مؤسس انجمن آثار ملی در هنگام تأسیس آرامگاه نوشته شده و بر روی لوح دوم نام کسانی که در کنار آرامگاه باباطاهر مدفون شده‌اند را نوشته‌اند.

سخن آخر درباره آرامگاه باباطاهر

آرامگاه باباطاهر در حالت کلی بنایی هشت ضلعی با گنبد فیروزه ای می باشد که در بالای تپه ای با ارتفاع کم و در فضایی سرسبز قرار گرفته است. علاوه بر نمای بیرونی و سفید رنگ آن که با رنگ فیروزه ای گنبد، ترکیبی فوق العاده پیدا نموده است، در بخش داخلی آن، از هنر خارق العاده ای استفاده شده است.

کافیست در لحظه ی ورود به مقبره باباطاهر، سرتان را بالا بگیرید تا نمونه ای بی نظیر از کاشی کاری معماری ایرانی را مشاهده نمایید که به جرات می توان گفت یکی از بهترین کاشی کاری های عصر حاضر می باشد.
دیوارهای مثلثی که به نوعی بیانگر عروج می باشند، در کنار اشعار و دوبیتی های شیرین بابا طاهر شباهت بسیار زیادی با اشعار خیام بر روی دیوارهای آرامگاهش دارند. در قسمت پایین دیوارها و اطراف مقبره ۲۴ کتیبه به چشم میخورد که اشعار بابا طاهر بر روی آنها نوشته شده اند.

آرامگاه باباطاهر درشهر همدان در مرکز میدانی مستطیل شکل، زیبا، سرسبز، با گنبدی فیروزه ای منشوری شکل، بر قاعده ای هشت ضلعی بر بالای تپه ای کم ارتفاع قرار گرفته است.

سقف مقبره باباطاهر کاشی کاری معرق می باشد آرامگاه جدید، شاهکاری ممتاز و بدیع از معماری عصر جدید است که طرح اصلی آن تلفیقی از معماری قرن های هفتم و هشتم هجری و عصر حاضر است

معمار آرامگاه کنونی باباطاهر، مهندس فروغی بوده است.

منابع:

Baba Taher mausoleum - Hamedan

جعفر کریمی پناه

به عنوان یک معمار با تجربه، وظیفه خودم میدونم که تجربیاتم رو در اختیار عزیزانی که به این حوزه علاقه دارند قرار بدم و در این مسیر راهنماییشون کنم.

• راهنمای طراحی لوکیشن عکاسی
• راهنمای طراحی مسجد مدرن
• راهنمای جامع طراحی نمای مسجد
• راهنمای کامل طراحی مسجد سنتی: اصول و نکات کلیدی